مرغ‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: مرغ بومی و مرغ صنعتی. هر کدام ویژگی‌ها، مزایا و چالش‌های خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی ویژگی‌های این دو نژاد، روش‌های پرورش، نکات تغذیه و افزایش تخمگذاری می‌پردازیم تا پرورش‌دهندگان بتوانند تصمیم بهتری برای گله خود بگیرند.
۱. مرغ بومی: ویژگی‌ها و مزایا
مرغ بومی ایرانی یکی از پرطرفدارترین نژادها در پرورش خانگی و نیمه‌صنعتی است. ویژگی‌های بارز این مرغ عبارتند از:
-
مقاومت بالا در برابر بیماری‌ها،
-
سازگاری با شرایط اقلیمی متفاوت،
-
کیفیت بالای تخم‌مرغ و گوشت،
-
و توانایی جوجه‌کشی طبیعی (کرچی).
این مرغ‌ها معمولاً وزن کمتری نسبت به مرغ‌های صنعتی دارند، اما به دلیل سازگاری بالا و تغذیه کمتر، صرفه اقتصادی بیشتری در پرورش خانگی دارند. نژادهای معروف بومی شامل مرندی، گلپایگانی، سیستانی و اصلاح‌شده هستند.
۲. مرغ صنعتی: ویژگی‌ها و مزایا
مرغ‌های صنعتی مانند لوهمن، بلک استار، های‌لاین و ایسابرون برای تولید تخم‌مرغ یا گوشت بهینه‌سازی شده‌اند. ویژگی‌های اصلی آنها:
-
تخمگذاری بالا (تا بیش از ۳۰۰ عدد در سال)،
-
رشد سریع و وزن مناسب برای صنعت گوشت،
-
و کنترل دقیق تغذیه و سلامت گله.
با این حال، مرغ‌های صنعتی سازگاری کمتری با شرایط متغیر محیطی دارند و بیشتر در سیستم‌های صنعتی و سالن‌های کنترل‌شده موفق هستند.
۳. تغذیه مرغ‌ها: کلید افزایش تخمگذاری
تغذیه صحیح، مهم‌ترین عامل برای افزایش بازدهی مرغ‌ها است.
برای مرغ بومی:
-
پروتئین کافی (۲۳ تا ۲۵٪ جیره) از منابعی مانند کنجاله سویا و پودر ماهی،
-
کلسیم برای پوسته تخم محکم،
-
ویتامین D3 و فسفر برای جذب کلسیم،
-
و کربوهیدرات‌های انرژی‌زا مانند ذرت و گندم ضروری هستند.
برای مرغ صنعتی:
-
تغذیه باید دقیق و متعادل باشد تا تولید تخم‌مرغ به حداکثر برسد،
-
کمبود هر عنصر غذایی می‌تواند کاهش شدید تخمگذاری و کیفیت تخم‌مرغ را به همراه داشته باشد.
همچنین، آب تمیز و تازه همیشه باید در دسترس باشد. کمبود آب حتی برای چند ساعت، باعث توقف تولید تخم‌مرغ می‌شود.
۴. نور و محیط نگهداری
مرغ‌ها برای تخمگذاری به ۱۴ تا ۱۶ ساعت نور در روز نیاز دارند. در فصول زمستان یا روزهای کوتاه، استفاده از نور مصنوعی مناسب ضروری است.
مرغ‌های بومی معمولاً محیط باز و نیمه‌باز را ترجیح می‌دهند، اما مرغ‌های صنعتی نیاز به سالن‌های کنترل‌شده، تهویه مناسب و دمای ثابت دارند. محیط استرس‌زا باعث کاهش تخمگذاری و افزایش بیماری می‌شود.
۵. کرچی و جوجه‌کشی
یکی از تفاوت‌های مهم مرغ بومی و صنعتی، غریزه کرچی است.
-
مرغ بومی معمولاً تمایل دارد روی تخم‌ها بنشیند و جوجه‌کشی کند.
-
مرغ‌های صنعتی مثل لوهمن و بلک استار غریزه کرچی ندارند و انرژی خود را صرف تولید تخم‌مرغ می‌کنند.
اگر هدف پرورش خانگی و جوجه‌کشی است، مرغ بومی گزینه مناسب‌تری است، اما برای تولید صنعتی تخم‌مرغ، مرغ‌های اصلاح‌شده و صنعتی انتخاب بهتری هستند.
۶. سن و دوره اوج تخمگذاری
مرغ‌ها از ۱۸ هفتگی تخمگذاری را آغاز می‌کنند. دوره اوج:
-
مرغ بومی: ۲۶ تا ۳۶ هفتگی، تعداد تخم کمتر از صنعتی (۱۸۰ تا ۲۳۰ عدد در سال)
-
مرغ صنعتی: ۲۶ تا ۳۰ هفتگی، بیش از ۳۰۰ عدد تخم در سال
پس از دوره اوج، تولید به تدریج کاهش می‌یابد. مدیریت درست تغذیه و محیط می‌تواند افت تولید را به تعویق بیندازد.
۷. سلامت و پیشگیری از بیماری
برای هر دو نوع مرغ، سلامت گله بسیار مهم است:
-
واکسیناسیون منظم،
-
ضدعفونی لانه‌ها،
-
جداسازی مرغ بیمار،
-
و استفاده از مکمل‌های ویتامینی و معدنی
این اقدامات باعث می‌شوند تخمگذاری متوقف نشود و مرغ‌ها سالم باقی بمانند.
جمع‌بندی
پرورش مرغ بومی و صنعتی هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
-
مرغ بومی: مقاوم، مناسب پرورش خانگی، کیفیت تخم و گوشت بالا، قابلیت جوجه‌کشی طبیعی
-
مرغ صنعتی: تولید تخم‌مرغ بالا، رشد سریع، نیاز به شرایط کنترل‌شده
با رعایت تغذیه متعادل، نور کافی، مدیریت محیط و سلامت گله، می‌توان بهره‌وری هر دو نوع مرغ را افزایش داد. پرورش مرغ‌ها علاوه بر تأمین تخم‌مرغ و گوشت سالم، می‌تواند به یک فعالیت اقتصادی پایدار برای خانواده‌ها و پرورش‌دهندگان تبدیل شود.
نظرات
ارسال یک نظر